دانشگاه آکسفورد که در شهر آکسفورد در منطقه آکسفورد شایر انگلستان قرار دارد، قدیمیترین دانشگاه انگلیسیزبان جهان هم بهشمار میرود.
دومین دانشگاه قدیمی جهان
با این که تاریخ دقیق تأسیس این دانشگاه هنوز معلوم نیست اما قدیمیترین اسناد باقیمانده از گذشتهها نشان میدهد که از سال ۱۰۹۶ فرایند آموزش در آکسفورد جریان داشتهاست. که به همین دلیل، آکسفورد قدیمیترین دانشگاه در منطقه انگلیسی زبان و دومین دانشگاه قدیمی در جهان (بعد از دانشگاه بولونیا) شناخته شدهاست. رشد آکسفورد زمانی شروع شد که هنری دوم تحصیل دانشجویان انگلیسی را در دانشگاه پاریس ممنوع کرد. هم چنین پس از اختلافی که بین دانشجویان و مسئولان آکسفورد که در سال ۱۲۰۹ پدیدار شد، عدهای از کادر آکادمیک این دانشگاه به شهر کمبریج رفته و دانشگاهی را که امروزه به نام دانشگاه کمبریج میشناسیم، تأسیس کردند.
تاریخچه
تاریخ تأسیس دانشگاه آکسفورد تا به امروز یک معمای حل نشدهاست. طبق اسناد بهجا مانده ثابت شده که تدریس در این محل از سال ۱۰۹۶ وجود داشته ولی اینکه از چه تاریخی خود دانشگاه بهوجود آمده تا کنون اطلاعاتی وجود ندارد.
در سال ۱۱۶۷ و در پی اخراج دانشجویان انگلیسی از دانشگاه پاریس، تعداد بسیاری از دانشجویان که در آنجا مشغول به تحصیل بودند به کشور خود بازگشتند و در شهر آکسفورد ساکن شدند. اولین سخنرانی را برای این گروه از دانشجویان، تاریخدان بریتانیایی، جرالد ولزی در سال ۱۱۸۸ انجام داد و همچنین طی اسناد موجود گفته میشود از حدود سال ۱۰۲۱ به مدیر دانشگاه آکسفورد «چنسلر» (مدیر دانشگاه به انگلیسی - Chancellor) میگفتند.
با اصلاحات انگلیسی و قطع ارتباط با کلیسای کاتولیک رومی، دانشمندان از آکسفورد به اروپای قاره گریختند و به ویژه در دانشگاه دوآی مستقر شدند. روش تدریس در آکسفورد از روش مکتبی قرون وسطایی به آموزش دوره رنسانس تبدیل شد، اگرچه مؤسسات مرتبط با دانشگاه متحمل خسارت زمین و درآمد شدند. شهرت آکسفورد بهعنوان مرکز یادگیری و دانشآموزی در عصر روشنگری کاهش یافت. ثبت نام کاهش یافت و تدریس نادیده گرفته شد.
یادگیری جدید رنسانس از اواخر قرن پانزدهم به بعد بر آکسفورد تأثیر زیادی گذاشت. از جمله دانشمندان دانشگاه در آن دوره میتوان به ویلیام گروسین، که در احیای مطالعات زبان یونانی کمک کرد، و جان کولت، محقق مشهور کتاب مقدس، اشاره کرد.